گرچه محتواي زيبا و سرشار از لطافت و معاني آيات قرآني، اين كتابِ مقدس را بينياز از تعريف ديگران ميكند، امّا از آنجا كه نگاه بيروني و قضاوت ديگران نيز خود شيريني و تأثيري ديگر دارد نمونههايي چند را بر ميشماريم:
رودويل، نويسنده انگليسي ميگويد: اروپا نبايد فراموش كند كه مديون قرآن محمدي است، زيرا قرآن بود كه آفتاب علم و دانش را در اروپا طلوع داد.1
گوته، شاعر و نويسنده بزرگ آلماني نيز در مقابل عظمت قرآن سر تعظيم فرود آورده است: ساليان دراز كشيشان از خدا بي خبر ما را از پي بردن به حقايق قرآن مقدس و عظمتِ آورنده آن دور نگه داشتهاند، اما هر قدر كه ما قدم در جاده علم و دانش به پيش گذارده و پردههاي جهل و تعصب نا بجا را دريدهايم، عظمت احكام مقدس اسلام كه قرآن مجموعه آن است، بهت و حيرت عجيبي در ما ايجاد نموده است و عنقريب است كه اين كتابِ توصيف ناپذير، عالم را به خود جلب نموده و تأثير عميقي در علم و دانش گذارده و در نتيجه جهانمدار ميگردد.
دكتر ماردريل فرانسوي ميگويد: اسلوب قرآن، اسلوبي ملكوتي و آسماني است و مولود فكر بشر و مخلوق زميني نيست. آنچه را كه قرآن دارد، هيچ كتاب ديگري نخواهد داشت.
پروفسور مونتگمري وات، محقق انگليسي مينويسد: اين اولين و آخرين كتابي است كه موجب بروز انواع هنرها ميگردد.
مهاتما گاندي رهبر اسبق هند قايل به اين بود كه: از راه آموختن دانشِ قرآن، همه كس به اسرار روحي و حكمتهاي دين، بدون داشتن خصوصيات مصنوعي نايل ميشود.
دكتر موريس فرانسوي مينگارد: قرآن بهترين و برترين كتاب است كه دست هنر ازلي براي بشر در آن ظاهر گشته است.
گييون كانادايي؛ قرآن را بزرگترين دليل بر يگانگي خداوند عالم دانسته است.
سنت هيلر مستشرق فرانسوي؛ قرآن را سرود مذهبي، ستايش ايزدي، قانون مدني، دعا و مناجات، وعظ و ارشاد، راه و رسم جنگ آوري، قصص و تواريخ ميداند.2
ويليام مورخ انگليسي، قرآن را كتابي پر از دلائل سرشار منطقي و مسائل بي شمار علمي ميداند كه قوانين قضائي، حقوقي، دستورات زندگي و مقررات مذهبي و ديني، با عبارات سَليس و روان به شكلي بيان شده كه خواننده را تحت تأثير خود قرار ميدهد.3
پروفسورهانري كربن فرانسوي نيز سخناني دارد: هيچ بشري و هيچ كتابي به اندازه قرآن و محمد(ص) انسانها را به دانش دعوت نكردهاند. تا آنجا كه در قرآن 950 بار از علم، فكر و عقل، سخن به ميان آمده است.4
خانم واگليري، دانشمند ايتاليايي نيز در اين مورد ميگويد: ما در اين قرآن ذخائر و اندوختههائي از علوم ميبينيم كه ما فوق استعداد و ظرفيت با هوشترين و متفكرترين اشخاص است و بزرگترين فيلسوفان و قويترين رجال سياست، بايد در مقابل قرآن زانوي عجز و ناتواني بزنند.5
ولتر، فيلسوف و نويسنده فرانسوي دارد: قوانين قرآن درباره طلاق كاملترين قوانين است.6
تولستوي فيلسوف بزرگ روسي، قرآن را مشتمل بر تعليمات و حقايق روشن و آشكار و سهل ميداند كه عموم افراد بشر از هر طبقهاي ميتوانند از آن بهرهمند گردند.7
ادموند بورك سخنور سياسي معتقد است: قرآن بر محكمترين نظام قضايي و بالاترين قضاوت علمي و بزرگترين قانونگذار، شكل گرفته است و مانند آن هرگز در اين عالم به وجود نيامده است.
دكتر گوستاولوبون فرانسوي نيز مينويسد: قرآن كه كتاب آسماني مسلمانان است تنها منحصر به تعاليم و دستورات مذهبي نيست، بلكه دستورات سياسي و اجتماعي مسلمانان نيز در آن درج است.
شكي نيست كه در بعضي از قسمتهاي اين كتاب، در فنون شعري و رموز خطابه و حسن بيان، قدرت نماييهايي شده كه نظير آن در ساير كتب مذهبي نميتوان بدست آورد. احكام و تعاليم اخلاقي آن بسيار برجسته و عالي است، مهمان نوازي، اعتدال در خواهشهاي نفساني، وفاي به عهد، اكرام والدين، اعانت و سرپرستي از بيوه و يتيم، نيكي كردن در مقابل بد، كه در موارد عديده از آن تاكيد به عمل آمده و تمام اين صفات و خصايل حميده را تعليم داده است.8
1. قرآن و ديگران، علياكبر صداقت.
2. فايده و لزوم دين، ص 287.
3. فرهنگ برليان، ص 107.
4. پنجگام، ص 190.